Skip to content

Verlichting en uitbuiting

Steun De snijtafel. Ga naar desnijtafel.nl of naar onze pagina op Patreon.

In een Volkskrant-column stak Erdal Balci de loftrompet over de unieke Westerse zelfkritiek, die volgens hem voortkomt uit een magische band tussen de grote denkers en het gewone volk. Het is de zelfkritische houding van de Nederlander, die maakt dat hij zich bijvoorbeeld afvraagt hoe profijtelijk de trans-Atlantische slavenhandel en slavernij waren voor zijn voorouders. Maar hoe mooi Balci het ook vindt dat we die vraag stellen, hij lijkt het er toch weinig rekening mee te houden dat het antwoord verontrustend zou kunnen zijn.

Wetenschapsjournalist Enith Vlooswijk neemt plaats naast Kasper C. Jansen om de column zin voor zin door te nemen, te ‘factchecken’ en te becommentariëren. Beide sprekers zijn, net als Balci, grote voorstanders van kritisch denken. Wel denken ze dat het buiten het Westen meer voorkomt dan Balci suggereert en dat er, vice versa, binnen het Westen soms een tekort aan is, bijvoorbeeld in deze column. En laat er ook net een nieuw onderzoek gepubliceerd zijn naar het belang van slaven voor de Nederlandse economie in de achttiende eeuw! 

(VPRO.nl publiceert iedere eerste vrijdag van de maand een nieuwe aflevering van De snijtafel. Een week later verschijnt de aflevering ook op het gebruikelijke kanaal. Deze aflevering is wat vertraagd, waarvoor excuus.)

Bronnen: Hebben de slaven Nederland echt rijk gemaakt? (Erdal Balci, 3 juni 2019); Erdal Balci op Wikipedia; Modern incidence of slavery (Kwamikagami, 2013); Age of democracies at the end of 2015 (Our World in Data, 2015); De betekenis van de Atlantische slavernij voor de Nederlandse economie in de tweede helft van de achttiende eeuw (Pepijn Brandon en Ulbe Bosma, 2019).

Openingsmuziek: Harry Merry – We Render Exaggeration Patient.