Kasper C. Jansen

Bij uitzondering wil ik even het woord richten tot de kijkers van De snijtafel.

Deze zomer is Michiel Lieuwma gestopt met het programma. Daarop heeft De Correspondent aangegeven de samenwerking te willen beëindigen. Michiel en De Correspondent hebben allebei verklaringen afgelegd hierover, die in grote lijnen kloppen, maar ook tot verwarring hebben geleid.

Het minst duidelijk lijkt de precieze reden van Michiels vertrek. Zelf schreef hij hierover in een openbaar Facebookbericht: ‘Onlangs kondigde Kasper C. Jansen aan voortaan ook afleveringen met anderen te willen maken.’ Het woord ‘onlangs’ doet misschien vermoeden dat ik plots, na eenendertig afleveringen met Michiel, op het idee kwam iemand anders uit te nodigen. Maar dat is niet zo. Het was vanaf het begin mijn ambitie te variëren met de bezetting.

Ik wilde kunnen variëren, omdat ik het bereik van het programma zo groot mogelijk wilde maken. Michiel en ik hebben niet overal verstand van en zijn het ook niet overal over eens. Ons tweemanschap essentieel maken voor De snijtafel zou het aantal mogelijke onderwerpen behoorlijk beperken. Bovendien wilde ik niet dat een eventueel einde van onze samenwerking het einde van het programma zou betekenen.

Niet voor niets noemde ik het programma naar de tafel, in plaats van naar de personen aan de tafel. Ik vond dat de methode centraal moest staan. Ieder mens is in principe in staat tot kritisch denken en het is één van de doelen van De snijtafel dat aan te tonen.

Michiel wist dit allemaal en ging ermee akkoord. Vanaf het begin heb ik Michiel gericht benaderd als gesprekspartner en was ik zelf voor de overige werkzaamheden voor De snijtafel verantwoordelijk. Hoe de taken en verantwoordelijkheden tussen mij en Michiel verdeeld waren (70% tegenover 30%), kwam ook in de financiële afspraken tot uitdrukking en hierover bestond dan ook geen enkel misverstand.

De wens en het recht anderen uit te nodigen had ik dus altijd al. Er was alleen lange tijd geen noodzaak, omdat het onderwerpenlijstje van Michiel en mij niet uitgeput raakte, onze gesprekken goed waren en onze samenwerking prettig verliep.

De noodzaak ontstond pas begin dit jaar, na de moordaanslagen in Parijs.

Ik vind dat De snijtafel, een bij uitstek kritisch programma, zich niets aan mag trekken van taboes en ze zelfs op moet zoeken. Een aflevering over een islamgerelateerd onderwerp was daarom naar mijn idee op enig moment onvermijdelijk. Michiel weigerde hier aan mee te werken; niet omdat onze ideeën over godsdienst zo ver uiteen liggen, maar omdat hij niet bereid is zich publiekelijk uit te spreken over zo’n gevoelige kwestie. Ik maakte daarom een aflevering met Joris van Laarhoven, die vanaf het begin achter de schermen nauw betrokken was bij De snijtafel.

Voor alle duidelijkheid: dit was een extra aflevering, bovenop de vaste maandelijkse video’s met Michiel. Het was niet mijn intentie Michiel te vervangen en ook dat was bij Michiel bekend. Hij wist van de productie van de extra aflevering. Ik heb hem in februari al verteld dat ik van plan was op korte termijn een video te maken met iemand anders. In mei heb ik hem verteld dat de aflevering opgenomen was en dat ik hem aan wilde bieden bij De Correspondent. Op 1 juni heb ik hem een vroege montage toegestuurd en gevraagd om zijn commentaar. Hij gaf aan niet bij het productieproces betrokken te willen zijn. Vervolgens heb ik mijn plan verder zonder hem uitgevoerd. Dat de video gepubliceerd zou worden bij De Correspondent heb ik hem laten weten op het moment dat ik het wist: een dag van tevoren.

Toen nam Michiel het besluit te stoppen. In een e-mail aan mij schreef hij nog dat hij tijdelijk wilde stoppen, maar enkele dagen later plaatste hij zonder mijn medeweten eerdergenoemd bericht op Facebook waarin hij ogenschijnlijk definitief afscheid neemt.

Ik vind het erg jammer dat het zo gelopen is en wil Michiel graag bedanken voor zijn uitstekende bijdrages tot zo ver.

De Correspondent, die de aflevering met Joris op de normale manier geaccepteerd heeft, wil sinds het vertrek van Michiel geen steun meer verlenen aan het programma.

Geenstijl berichtte op 30 juli dat De Correspondent waarschijnlijk met mij had gebroken, omdat ik de islam wilde behandelen. Dat is niet waar. De Correspondent verdient juist een compliment voor het plaatsen van de aflevering over het interview van Jon Stewart met Ayaan Hirsi Ali. Hoewel de (vermeende) risico’s van het kritisch bespreken van islamgerelateerde onderwerpen zeker een rol hebben gespeeld bij het vertrek van Michiel, lijkt de angst van De Correspondent vooral te zijn geweest dat het programma zijn herkenbaarheid zou verliezen zonder een vast duo, ook al is de inhoud even sterk en heeft De Correspondent enkel een (vast) contract met mij en niet met een duo. De reden daarvoor heb ik aan het begin van onze samenwerking al met De Correspondent besproken; vandaar dat de video met Joris onder onze overeenkomst op de normale manier is geplaatst.

De snijtafel gaat nu dus zelfstandig door op YouTube, omdat De Correspondent heeft aangegeven de door mij aangeboden video’s (voorlopig) niet te zullen plaatsen. Mijn overeenkomst met De Correspondent is formeel echter nog niet beëindigd. Ik sluit daarom niet uit dat we alsnog tot elkaar komen, maar uiteraard is het ook goed mogelijk dat het programma in de toekomst elders wordt ondergebracht.

Hoewel ik me graag vaker op Joris wil beroepen, is er ook ruimte voor sprekers met andere specialismen. Op langere termijn hoop ik het programma zo in te kunnen richten dat het meer dan twee sprekers kan faciliteren, zoals de tv-pilots die ik het afgelopen jaar met Michiel en Youri Dingemans maakte voor de VPRO. Ons programma, De cultuurkelder, wordt helaas niet verwezenlijkt, maar met enig budget kan De snijtafel uitgroeien tot iets vergelijkbaars: een podium voor noodzakelijke cultuurkritiek, verwoord door sceptici uit velerlei vakgebieden.

Ik heb Michiel en De Correspondent gelegenheid gegeven te reageren op deze verklaring, maar dat hebben zij nog niet gedaan. Eventueel werk ik de tekst bij, als hun commentaar tot nieuwe inzichten leidt.