Skip to content

#21 Luistereditie – Rutger Bregmans repliek (#74.2)

Help ons voortbestaan door te doneren: www.desnijtafel.nl

Voor een (uitgebreidere) geschreven reactie op Bregmans repliek, zie: https://www.kasperjansen.nl/aanvulling-op-de-snijtafel-74-2-over-rutger-bregmans-repliek/

Rutger Bregman heeft in De snijtafel offline uitgebreid gereageerd op een deel van de kritiek in onze elfdelige serie over zijn boek De meeste mensen deugen, namelijk: aflevering 1 en een compilatie van kritiek uit latere delen.

In het daaropvolgende debat kwam hij beter uit de verf, hadden wij merkbaar moeite zijn 25 minuten durende betoog te weerleggen en liepen de gemoederen aan onze kant ook onnodig hoog op. We begrijpen dat daar nu veel aandacht naar uitgaat en zien zelf ook waar we in het debat steken hebben laten vallen.

Maar inmiddels hebben we ons rustig over zijn repliek gebogen en vastgesteld of die inhoudelijk sterk was. Om de man zelf te citeren, het antwoord daarop is een volmondig: nee.

De vele onjuistheden, verdraaiingen en afleidingsmanoeuvres in zijn repliek konden wij in De Balie niet goed lik op stuk geven, maar in afleveringen #74.1 en #74.2 doen we dat alsnog.

In dit tweede deel leggen wij onder andere uit dat Bregman ten onrechte onze tegenvoorbeelden over jagers-verzamelaar wegwuift als zijnde niet van toepassing, op een manier waaruit blijkt dat hij zich er niet in heeft verdiept, iets dat hij óns herhaaldelijk verwijt. Bregman verdedigt de stelling in zijn boek dat racisme een uitvinding is van de Verlichting door ‘racisme’ schielijk te veranderen in ‘modern racisme’ en vervolgens wat autoriteiten aanhalen die iets anders zeggen dan wat hij in De Balie zegt en helemáál iets anders dan wat hij in zijn boek zegt. Ook beweert hij dat zijn leefregel ‘Vermijd het nieuws’ duidelijk geen betrekking heeft op kwaliteitskranten, iets wat hij in zijn boek helemaal niet duidelijk maakt. Sterker nog, toen een Duitse interviewer hem vroeg: ‘We moeten géén kranten lezen?’, antwoordde hij: ‘Ja, absoluut.’

Bregmans repliek in De Balie is wat bekend staat als een gish gallop: een retorische strategie waarbij de grote kwantiteit van wat je inbrengt ervoor zorgt dat je tegenstander er niet aan toe komt al je onzin te doorgronden en weerleggen. Inmiddels weten we dat het ten minste deels een bewúste ‘gish gallop’ was. Bregman zei op 27 mei in zijn podcast De Rudi & Freddie Show:

‘Dit is trouwens ook een debattruc die je soms kan toepassen, die ik misschien een enkele keer zelf ook wel eens heb toegepast, is gewoon: zorg dat je reactie heel lang is. Wat toen Pieter Klein deed in die fittie met jou over je boek. Dat-ie dan gewoon – wat is het? – vier- vijfduizend woorden schrijft en dan hebben mensen… Ze lezen het niet eens, maar dan is het: ja, hij heeft vijfduizend woorden in een reactie geschreven. Weet je wel? Dus ik had een tijdje geleden had ik een kleine fittie met YouTube-kanaal De snijtafel. En dan… Natuurlijk was dat een inhoudelijk loepzuivere reactie. Maar hij was ook lang. Dat is een belangrijk onderdeel van de retorische strategie. Zo van: ‘t is niet dat ik 5 minuten reactie geef. Nee, ik heb meer dan 3000 woorden geschreven. Je staat daar 25 minuten, maar dan komt het ook… qua beeldvorming… Maar eigenlijk is het een heel slecht voorbeeld, want ik had een… was helemaal op de inhoud. Maar je moet ook een beetje nadenken over hoe het overkomt. Dus inderdaad, de veelheid is onderdeel van de retorische strategie.’

Wij vellen geen oordeel over of Bregman werkelijk gelooft dat zijn reactie ‘inhoudelijk loepzuiver’ was. Jesse Frederik moest in ieder geval hard lachen toen Bregman het zei.