Skip to content

Kritiek

Nederland cabaretland, het land waar ieder blad drie columnisten heeft, bij ieder tv-programma een tafelheer aanschuift en waar iedere shagbuil zichzelf bekritiseert. Toch verandert er, buiten de verdwijning van een enkel biermerk, helemaal niets. Hoe is dit mogelijk? Kasper C. Jansen, geef ons een antwoord!

De kracht van kritiek is aan inflatie onderhevig. In een totalitair land kan wat wij milde kritiek vinden, bijvoorbeeld een flauwe cartoon, tot een opstand leiden. Zo niet in het Vrije Westen. Milde kritiek is hier geen kritiek. Harde kritiek is halve kritiek. Dodelijke kritiek is slechts mogelijke kritiek. Zoals Hans Teeuwen al zei bij de meiden van Halal: ‘Je ontwikkelt er een schild voor.’ Alleen de allerdodelijkste kritiek, waarbij het lachen verstomt, keer op keer geuit op een prominente plaats, zal misschien een klein beetje verandering teweegbrengen. Iedere Nederlandse columnist, recensent of cabaretier die géén dodelijke kritiek levert, kan dus, gecorrigeerd voor de inflatie, veilig en behoudend worden genoemd. Als je een invloedrijke functie bekleedt maar geen cyaankali spuugt, ben je een tevreden wijsgeer, of hooguit een dikke hofnar.

Dodelijke kritiek is noodzakelijk in een land waar het krijgen van niet-dodelijke kritiek alleen maar betekent dat je een belangrijke figuur bent, zie de luchtige reactie van Matthijs van Nieuwkerk op Carlo Boszhards imitatie van zijn persoon in De Wereld Slaat Door. Matthijs lijkt licht beschaamd, maar vooral gevleid. Boszhard is namelijk al de vierde cabaretier die hem imiteert. Blijkbaar is het essentieel hoe hij zijn armen houdt, hoe snel hij praat en met wat voor ‘r’, hoe hij zijn lippen tuit en – goh inderdaad, ik kap mijn gasten vaak af. Onbeleefd hè?

Kritiek waar de bekritiseerde persoon om kan lachen, hoewel hij niet als zeer ruimdenkend (of krankzinnig) te boek staat, is geen echte kritiek. Ze is liefdevolle, rolbevestigende spot, niet gevaarlijker dan een ritje in de Python. Dodelijke kritiek maakt de rollen juist onzeker. Is het nodig dat de rollen onzeker gemaakt worden? Ja, dat is nodig. Matthijs van Nieuwkerk vult belangrijke zendtijd op een belangrijke zender met vrolijke onzin en ordinaire ruzies, die hij presenteert als belangrijke gesprekken. Hij verdient dodelijke kritiek. En hij gaat haar niet krijgen van De TV Kantine of van Koefnoen. Hè bah, moet het dan per se grof worden? Nee, dodelijk moet niet grof zijn. Juist gewetensvol en nauwkeurig. Maar wel genadeloos penetrant.

2 commentaren